Bir juft davra Andijon viloyati

Bandasiga kitob nozil etgan va unda hech bir egrilik aylamagan Allohga hamdu sanolar bo‘lsin! Sayyidimiz Muhammad Mustafoga va u zotning olu asʼhoblariga, u zotni do‘st tutganlarga salotu salomlar bo‘lsin!

Yurtimiz Islom nuri bilan munavvar bo‘libdiki, xalqimiz Qurʼoni Karimga o‘zgacha ixlos va muhabbat bilan munosabatda bo‘lib kelgan. O‘tgan asrda mustabid tuzum ostida hatto dinning barcha hukmlaridan mahrum qilinganda ham musulmon xalqimiz Qurʼonini qalbu qo‘lida tutib qoldi. Xususan, bugungi kunda mamlakatimizda diniy erkinlik va ilm-maʼrifat yo‘lida olib borilayotgan islohotlar natijasida xalqimizning, ayniqsa, yoshlarning muqaddas Kalom ‒ Qurʼoni Karimni yodlash, uni to‘g‘ri, ravon tilovat qilish, go‘zal ohangda tarannum etishga qiziqishi ortib borayotgani o‘zligimizga qaytish o‘laroq eʼtiborga molik tarixiy jarayon desak, xato bo‘lmaydi. Xaridorga mutanosib ravishda takliflar ortib borganidek, tajvid ilmi borasida ham talaygina kitoblar nashr qilindi. Biroq, bu borada qilish lozim bo‘lgan ishlar yana-da ko‘p.

Islomiy ilmlarning xususiyatlaridan biri shuki, bu ilmlar qalbga jo bo‘lishi bilan qadrli bo‘lgani bois, har bir ilmdagi eng muhim qodilarni yodlab olish anʼanaga aylangan. Buni osonlashtirish maqsadida qadimdan olimlar har sohada yod olish uchun qulay bo‘lgan muxtasarlar yozishgan va nazmiy qasidalar yaratishgan. Jumladan, tajvid va qiroat ilmiga oid qasidalar juda ham ko‘p. Ular ichida eng mashhur va birlamchilari, hech shubhasiz, Muhammad ibn Jazariy rahmatullohi alayhning “Muqaddimatut-tajvid” kitobi hamda Imom Jamzuriy rahmatullohi alayhning “Tuhfatul-atfol” asari hisoblanadi.

Alloh taoloning fazlu inoyati bilan bu ikki asarni yodlab, ayrim tarjima va sharhlaridan boxabar bo‘lib kelgan edik. Keyinroq ushbu asarlarni Shom va Misrdagi ustozlardan o‘tkazib, mualliflarga tutash sanad orqali ijozalar olish ham muyassar bo‘ldi. Bugun esa ulug‘larimiz bitgan ushbu asarlarni o‘quvchilarga yetkazish borasida hozir siz guvohi bo‘lib turgan kamtarona xizmatga O‘zi muvaffaq etib turibdi. Bularning barchasi uchun Robbimizga hamdu shukrlar aytaman.

“Muqaddimatut-tajvid” kitobi Toshkent islom instituti katta o‘qituvchisi, “Tahfizul-Qurʼon” kafedrasi mudiri Jahongir qori Neʼmatov tarafidan, “Tuhfatul-atfol” esa ushbu dargohdagi mudarrislardan biri Jahongir Ubaydullayev tomonidan o‘zbek tilidagi sharhlari bilan nashr qilindi. Biroq, bu qo‘llanmalar aslida yodlanadigan matn bo‘lgani uchun ularni matn holida nashr qilish ham juda muhim sanaladi. Shuning uchun Islom olamida bu kabi matnlar turli ko‘rinishda va qayta-qayta nashr qilinaveradi. Ana shu eʼtibordan, o‘zbek tolibi ilmlari uchun biroz bo‘lsa-da qulaylik yaratish maqsadida mazkur ikki nazm matnini o‘zbek tilidagi nazmiy tarjimasi bilan keng ommaga taqdim etishni davr talabi deb topib, qo‘lingizdagi ushbu kitobcha eʼtiboringizga havola qilinmoqda. Umid qilamizki, bu boradagi ilmiy izlanish va nashrlar yana davom etadi.

Asarlarning matnlari olimlar tarafidan eng moʻtabar sanalgan nashrlardan olindi. Bu borada tafsilotlar asarlarning muqaddimasida berilgan.

O‘zbek tilidagi nazmda imkon qadar matnni aynan berishga harakat qilindi va yodlashga qulay bo‘lishi uchun ixchamlik ustuvor tutildi. Biroq, nazm taqozosiga ko‘ra, so‘zlarni biroz tasarruf etishga ham to‘g‘ri keldi, shunda ham asosiy maʼno to‘liq saqlab qolindi. Har bir bayt o‘zbek tilidagi nazmda ham bir baytda ifoda topgan, faqat ayrim baytlar istisno ravishda ikki baytda tarjima qilindi.

Aytish lozimki, o‘zbekcha nazm ham asl matn kabi sharhga muhtoj. Biroq, ushbu nashrdan maqsad asosan matnlarni taqdim etish bo‘lgani uchun ularni sharhlashga kirishilmadi. Alloh nasib qilsa, kelajakda bu ishga O‘zi bizni muvaffaq etsa, ajab emas.
Asarlar mualliflari ko‘pchilikka hali maʼlum bo‘lmagani va qabul qilingan tartib yuzasidan har bir asarga kirishdan oldin muallif va asar xususida qisqacha maʼlumot berib o‘tish lozim topildi. Zero, muallifni tanish, uni yaxshi ko‘ra bilish asarni yodlashni osonlashtiruvchi eng muhim omillardan hisoblanadi.

Ushbu mashhur manzumalarning o‘zbek tilidagi nazmiy tarjimalari ahli Qurʼonlarga shodlik keltirishi umidida «Bir juft tuhfa» deb nomalandi. Yaxshilik bo‘lsa, Robbimizdan, kamchiliklarni bandai ojizdan deb bilgaysiz.